Μάχες 
Αξιώματα 
Αυτοκράτορες 
Μάχη των Βιτωλίων(Μάχη Πελαγονίας) |
χρόνος: 1015 |
| Αιφνιδιασμός και εξόντωση μιας Βυζαντινής δύναμης από τους Βουλγάρους | ★ ★ ★ ★ ★ |
|
εχθρός: Βούλγαροι
|
τοποθεσία: Κοντά στη Μπίτολα (παλιά γνωστή ως «Μοναστήρι» ονομαζόμενη από τους Βυζαντινούς «Βιτώλια» ή «Βουτέλιον»)
|
ακρίβεια θέσης:
●●●●●
|
|
τύπος μάχης: Ενέδρα |
πόλεμος: Κατάκτηση της Βουλγαρίας |
σύγχρονη χώρα:
Βόρεια Μακεδονία |
| ▼ Οι Βυζαντινοί(αυτοκρ. Βασίλειος Β’ ο Βουλγαροκτόνος) | ▼ Οι Εχθροί | |
| Επικεφαλής: | Γεώργιος Γονιτζιάτης, Ορέστης | Βοεβόδας Ιβάτζης |
| Δυνάμεις: | ||
| Απώλειες: |
| Ιστορικό πλαίσιο: |
| To 1014, μετά τη μεγάλη νίκη των Βυζαντινών στο Κλειδί στις 29 Ιουλίου και τον θάνατο του Τσάρου Σαμουήλ τον Οκτώβριο, οι Βούλγαροι βρίσκονταν σε πολύ δύσκολη θέση. Οι Βυζαντινοί είχαν πλέον την πρωτοβουλία κινήσεων και ο αυτοκράτορας Βασίλειος Β’ ο Βουλγαροκτόνος επιχειρούσε συνεχώς διεισδύσεις στο εχθρικό έδαφος κατορθώνοντας να κυριεύσει σημαντικές πόλεις και φρούρια όπως το Βουτέλιον (Μπίτολα), τα Βοδενά (Έδεσσα), τα Μογλενά (Χρυσή Πέλλας). Ειδικά η κατάληψη των Μογλενών που έγινε με θεαματικό τρόπο (εκτροπή του ποταμού Μογλενίτσα, φωτιά στα τείχη κ.λπ.) προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση στη Βουλγαρία και δυσαρέσκεια εναντίον του διαδόχου του Σαμουήλ Γκαβρίλ Ραντομίρ («Ραδομήρος») που έδειχνε ανήμπορος να αντιδράσει στη συνεχή πίεση των Βυζαντινών. Παράλληλα οι Βυζαντινοί έκαναν προσπάθειες για να επιβάλλουν στους Βουλγάρους συνθηκολόγηση. Ο Γκαβρίλ Ραντομίρ συζητούσε μια συμφωνία με τους Βυζαντινούς, αλλά τελικά δεν φάνηκε πολύ συνεργάσιμος. Τον Αύγουστο του 1015 δολοφονήθηκε από τον ξάδερφό του Ιβάν Βλαντισλάβ(1) (ελληνιστί «Ιωάννης Βλαδισθλάβος») ο οποίος έγινε ο ίδιος τσάρος στη θέση του. Ο νέος τσάρος, παρά τις προσδοκίες των Βυζαντινών και παρόλο που στην αρχή έστειλε επιστολή υποταγής στον Βασίλειο Β’, άρχισε να οργανώνει την άμυνά του και να προσπαθεί να ξεσηκώσειτους αποθαρρυμένους συμπατριώτες του. Η διφορούμενη στάση του Βλαδισθλάβου δεν παραπλάνησε για πολύ καιρό τους Βυζαντινούς. Ο αυτοκράτορας εξεστράτευσε πολύ σύντομα, μέσα στην ίδια χρονιά, εναντίον του. Οι Βούλγαροι δεν ήταν σε θέση να αντισταθούν και κατέφυγαν στα βουνά και σε απομακρυσμένα φρούρια. Ο Βουλγαροκτόνος προχώρησε σαρώνοντας τις επαρχίες Οστρόβου και Πελαγονίας και τυφλώνοντας όσους Βουλγάρους αιχμαλώτιζε. Ο επόμενος στόχος ήταν η Αχρίδα, η πρωτεύουσα των Βουλγάρων. |
Η Μάχη: |
 Αδριάντας του Ιβάτζη στη Σόφια Όμως οι Βούλγαροι με επικεφαλής τον βοεβόδα Ιβάτζη («φανερώτατον ἄνδρα καὶ δεδοκιμασμένον») παγίδευσαν σε ενέδρα αυτό το στράτευμα κάπου κοντά στα Βιτώλια ή Βουτέλιον (σημερινή Μπίτολα, παλιότερα Μοναστήριον) και τους εξόντωσαν όλους. Ο Βουλγαροκτόνος, που στο μεταξύ είχε καταλάβει την Αχρίδα (αλλά όχι την ακρόπολη τη πόλης), όταν έμαθε τα νέα επέστρεψε στην Πελαγονία για να καταδιώξει τον Ιβάτζη ο οποίος απέφυγε να εμπλακεί σε μέχη. Ο αυτοκράτορας γύρισε άπραγος στη Θεσσαλονίκη και από εκεί στη Μοσυνούπολη, από όπου οργάνωσε την αποστολή άλλων δύο εκστρατευτικών σωμάτων: το ένα υπό τον Δαβίδ Αρειανίτη προς τη Στρώμνιτσα, την οποία αυτή τη φορά κατέλαβε, και το άλλο με επικεφαλής τον στρατηγό Ξιφία στην περιοχή Τριαδίτσα (Σόφια), όπου κατέλαβε το φρούριο της Μπογιάνα. Τον Ιανουάριο του 1016 ο αυτοκράτορας επέστρεψε για λίγο στην Κωνσταντινούπολη. |
Επακόλουθα: |
| Η μάχη προκάλεσε απρόσμενες απώλειες και αναπτέρωσε λίγο το ηθικό των Βουλγάρων. Καθυστέρησε έτσι την τελική επικράτηση των Βυζαντινών χωρίς όμως να αλλάξει τον ρουν του πολέμου. Η Αχρίδα ανακαταλήφθηκε αμέσως από τους Βουλγάρους. Αν οι Βυζαντινοι παρέμεναν εκεί, ο πόλεμος μάλλον θα είχε τελειώσει το 1015. Τον επόμενο χρόνο οι επιχειρήσεις επαναλήφθηκαν. Ο Ιβάτζης το 1018 υπήρξε ο τελευταίος πόλος της αντίστασης των Βουλγάρων, |
| Παρατηρήσεις: |
|
|
|