Μάχες 
Αξιώματα 
Αυτοκράτορες 
Μάχη του Ολιβέντο |
χρόνος: 104117 Μαρτίου 1041 |
| Νίκη Νορμανδών και Λομβαρδών εναντίον των Βυζαντινών της Νοτίου Ιταλίας | ★ ★ ★ ★ ★ |
|
εχθρός: Νορμανδοί, Λομβαρδοί
|
τοποθεσία: Στους πρόποδες του βουνού Βουλτούρε κοντά στον ποταμό Ολιβέντο, στην Απούλια, στη ΝΑ Ιταλία
|
ακρίβεια θέσης:
●●●●●
|
|
τύπος μάχης: Μάχη εκ Παρατάξεως |
πόλεμος: Κατάκτηση της Νοτίου Ιταλίας από τους Νορμανδούς |
σύγχρονη χώρα:
Ιταλία |
| ▼ Οι Βυζαντινοί(αυτοκρ. Μιχαήλ Δ' ο Παφλαγών) | ▼ Οι Εχθροί | |
| Επικεφαλής: | Κατεπάνω Μιχαήλ Δοκειανός | Αρντουίνο, Γουλιέλμος ΝτΏτβίλ |
| Δυνάμεις: | Άγνωστο | 700 ιππείς, 500 πεζοί |
| Απώλειες: |
| Ιστορικό πλαίσιο: |
| Ο Αρντουίνο (ή Αρδουίνος), ήταν Λομβαρδός μισθοφόρος και τυχοδιώκτης. Μιλούσε Ελληνικά. Ήταν ένας από τους ηγέτες των «Φράγκων» (Λομβαρδών και επιστράτων της Νοτίου Ιταλίας) οι οποίοι είχαν πολεμήσει με τους Βυζαντινούς στη Σικελία, στην εκστρατεία του Γεωργίου Μανιάκη εναντίον των Μουσουλμάνων (1038-1040). Μετά τη μεγάλη νίκη στη μάχη των Δραγγινών, τα λάφυρα δεν μοιράστηκαν δίκαια και ο Αρντουίνο πήγε να δει τον στρατηγό, ζητώντας καλύτερη μοιρασιά για τους στρατιώτες του. Η συμπεριφορά του ήταν προσβλητική κατά των Ελλήνων και μάλιστα αρνήθηκε να επιστρέψει ένα αραβικό άλογο που είχε κρατήσει από τα λάφυρα. Ο πάντα άγριος και ευέξαπτος Μανιάκης έδωσε διαταγή να τον μαστιγώσουν. Το μαστίγωμα αυτό έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην εξέγερση των Λομβαρδών και των Νορμανδών στη Νότια Ιταλία. Η αυταρχική συμπεριφορά του Μανιάκη σε συνδυασμό με την υψηλή φορολογία που επέβαλαν οι Βυζαντινοί, συν τη δυσαρέσκεια για τη μοιρασιά της λείας, δημιούργησαν άσχημο κλίμα στο εκστρατευτικό σώμα της Σικελίας και όλοι οι Φράγκοι στον στρατό του Μανιάκη ήταν έτοιμοι να αποσκιρτήσουν. Το 1039 είχαν εξεγερθεί πρώτοι οι Κονταράτοι (ή Κονδεράτοι –οι επίστρατοι Ιταλοί αγρότες που από την αρχή δεν συμμετείχαν πολύ πρόθυμα). Η εξέγερση αυτή κατεπνίγη με σκληρότητα από τον Κατεπάνω της Ιταλίας Νικηφόρο Δοκειανό. Όμως τον επόμενο χρόνο με την αποχώρηση του Μανιάκη (ανακλήθηκε στην Κων/πολη και φυλακίστηκε), η κατάσταση κλιμακώθηκε. Οι επαναστάτες κατέλαβαν πολλές πόλεις το 1040, συμπεριλαμβανομένου του Άσκολι, όπου σκότωσαν τον Νικηφόρο Δοκειανό. Σε όλα αυτά τα γεγονότα πρωταγωνιστούσαν κυρίως Λομβαρδοί και Νορμανδοί μισθοφόροι, οι οποίοι σε αυτή τη φάση ήταν απλά τυχοδιώκτες που είχαν βρει ένα κενό εξουσίας και έκαναν πλιάτσικο. Ο νέος Κατεπάνω Μιχαήλ Δοκειανός προσπάθησε να ελέγξει την κατάσταση και ανέκτησε το Μπάρι, ενώ για να πάρει με το μέρος του τον Αρντουίνο, του έδωσε τον τίτλο του τοποτηρητή και τον έκανε διοικητή στο φρούριο Μέλφι στα βόρεια σύνορα της Απουλίας. Ο Αρντουίνο όμως αντί να γίνει σύμμαχος, εκμεταλλεύτηκε το νεοαποκτηθέν κύρος του για να αναζωπυρώσει την εξέγερση και να οργανώσει μια συμμαχία διαφόρων ετερόκλητων τοπικών ηγεμονίσκων που ο καθένας είχε τους λόγους του να μη θέλει τους Βυζαντινούς στη Νότια Ιταλία. Οι πρωταγωνιστές αυτής της κίνησης ήταν οι Νορμανδοί αδελφοί ντ΄Ωτβίλ (διακριθέντες στον στρατό του Μανιάκη), ο Αργυρός του Μπάρι (Λομβαρδός με ελληνική παιδεία, τέως Βυζαντινός αξιωματούχος), ο πρίγκιπας του Σαλέρνο Guaimario IV (πρώην σύμμαχος και υπόσπονδος του Βυζαντίου), ο Νορμανδός Rainulfo Drengot (Νορμανδός κόμης της Aversa) και o Λομβαρδός πρίγκιπας του Benevento. Βλέποντας ότι η εξέγερση έπαιρνε διαστάσεις, ο Μιχαήλ Δοκειανός συγκέντρωσε πρόχειρα έναν στρατό αποτελούμενο από ένα απόσπασμα Βαράγγων και μονάδες του τάγματος του Οψικίου και του στρατού του θέματος Θρακησίων. Δεν μπορούσε να μαζέψει περισσότερους, γιατί ο πόλεμος στη Σικελία εναντίον των Σαρακηνών συνεχιζόταν και μάλιστα με πολύ σοβαρά προβλήματα. Με αυτό το λιγοστό στράτευμα έφυγε από το Μπάρι και αρχικά απώθησε τους στασιαστές. Μετά τους κυνήγησε προς το Άσκολι Σατριάνο. |
Η Μάχη: |
 Νορμανδός μισθοφόρος Οι στασιαστές παρέταξαν το ιππικό στο κέντρο, με το πεζικό στα πλευρά. Οι Βυζαντινοί εξαπέλυσαν αρκετά κύματα επιθέσεων κατά του ιππικού των στασιαστών. Όμως, οι Νορμανδοί αμύνθηκαν και αντεπιτέθηκαν, νικώντας τους Βυζαντινούς με μια αποφασιστική επέλαση του ιππικού. Τα Ελληνικά τμήματα σκορπίστηκαν και υποχώρησαν άτακτα. Ο ίδιος ο Κατεπάνω μόλις και μετά βίας κατάφερε να ξεφύγει ζωντανός. |
Αξιοσημείωτα: |
| Οι Βυζαντινοί ιστορικοί μιλούν με τα χειρότερα λόγια για τον Μιχαήλ Δοκειανό. Αναφέρουν ότι εξαιτίας της κακής του συμπεριφοράς, της αλαζονείας και της σκληρότητάς του αποξενώθηκαν οι σύμμαχοι Νορμανδοί και Λομβαρδοί του στρατού του Μανιάκη και πήρε διαστάσεις η εξέγερση. Μάλιστα, αποδίδουν σε αυτόν και όχι στον Μανιάκη τη διαταγή για τη μαστίγωση του Αρδουίνου. Πρέπει να πούμε ότι σίγουρα ο Δοκειανός είχε μερίδιο της ευθύνης, αλλά τα γεγοντότα είχαν ξεκινήσει πριν τον ερχομό του. |
Επακόλουθα: |
| Ήταν η πρώτη από μια σειρά επιτυχιών που πέτυχαν οι Νορμανδοί εναντίον των Βυζαντινών κατά τη διάρκεια της κατάκτησης της νότιας Ιταλίας. Μετά τη μάχη αυτή, κατέλαβαν το Άσκολι, τη Βενόζα και άλλες πόλεις της Απουλίας. Ακολούθησαν και άλλες νίκες των Λομβαρδών-Νορμανδών επί των Βυζαντινών. Το Ολιβέντο ήταν η αρχή. |
Απόδοση κειμένου στα Ελληνικά σε συνεργασία με Δημοσθένη Λαμπρινάκη |
|
|